SCHOLASTICI

SCHOLASTICI

tum inter Graecos, tum inter Latinos dicti sunt, qui cum initio Theologiae in Scholis Coenobiisque vacqrent, mox ad Philosophiam toti abrepti, eam miscere primo Theologiae, exin eidem aequiparare, tandem et supra eam efferre, conati sunt. Factum illud partim postquam Philosophi Gentiles Christo nomen dederunt, et Sapientia saecularis, in Scholis Christianorum, locum invenit: partim et praecipue, postquam Philosophia Peiripatetica, quae per aliquot saecula neglecta iacuerat, per Arabes Muhammedanos excitata et exculta Christianum orbem invasit. Tum enim illa Theologiae permista, Theologiam constituit Scholasticam, cui praecipue nomen fecêre illi, quos nominatim Scholasticos fuisse vocatos diximus. Certe Scotus tradit 3. Sent. dist. 24. quaest. 1. Scholasticos Doctores tandem Theologiam cum Philosophia maximo cum fructu miscuisse: Quod primus fecisse legitur Petrus Abelardus, de quo agens Trithemius, Ab hoc, inquit, tempore Philosophia saecularis suâ inutili curiositate Theologiam foedare coepit. Caput eorum apud Graecos Iohannes fuit Damascenus, Philosophus insignis: cuius opera Syriace conscripta, ex Oriente cum attulisset Guil. Postellus, ea Ottoni Henrico Electori Palatino cum aliis MSS. oppigneravit: Floruit autem is circa A. C. 740. ut Petrus Martyr contra Gardinerum, probat. In Occidente (postquam primum ad Scholasticam Philosophiam, an Theologiam struxissent gradum, Lanfrancus Papiensis ac Archiepiscopus Cantuarienus, Gilbertus Episcopus Pictaviensis cognomine Porreta, et ei coaetaneus Abelardus praefatus) Petrus Lombardus Episcop. Parisiensis Scholasticorum caput habetur, qui in tres periodos sive aetates vulgo dividi solent. Prima seu vetus, sive a Lanfranco, sive potius a Petro Lombrdo initium sumpsit, qui, Ioannis Damasceni enemplô, Theologiam in novam Methodum, ut et Religionis Romanae dogmata in 4. libros Sententiarum, redegit, circa A. C. 1145. Patrum scripta maxime sequutus, eisque nimium tribuens: Duravit aetas per annos 100. vel 115. quô tempore, nisi quod barbaries omnia occuparet, maior adhuc Philosophiae puritas fuit: Theologiam vero coenum quaestionum opinionumque rivult mine conturbârunt, ut loquitur Aventinus. Inter omnes vero Petiodi huius Scholasticos non alii maior fama, quam Alexandro de Ales, qui, primus in Lombardum commentator, Doctoris irrefragabilis elogium tulit. Secunda eaque media aetas, ab Alberto M. et A. C. 1200. ad Durandum de S. Portiano per centum annos decurrit. Albertus is Episcopus Ratisbonensis, qui floruit circa A. C. 1220. praeter Patres, Aristotelem et Philosophiam in Theologiam invexit. Ex eius Schola prodierunt Albertistae, prima Scholasticorum secta, Thomistae, Scotistae seu Reales Thomistarum adversarii. Tertia illaque Nova aetas, a Durando de S. Portiano, ab A. C. 1320. usque ad Gabrielem Biel extenditur, quô tempore, neque finis neque modus in Magistrum sententiarum ac Aristotelem commentariis fuit: quartaque Nominalium videl. vel Occamistarum, ab Auctore Guil. Occamo Anglo, secta accessit: donec in Gabriele Biel Spirensi, qui praeterito vixit saeculô, Theologia ista maxima ex parte exspiraret. Tum supra ipsam Theologiam Philosophia surrexit, eaque barbara, obscura, confusa, spinosa; quam vis nec defuit sua laus eius Doctoribus. Unde die iis Verulamius iudicat de Augm. scient. l. 1. si ad inexplebilem sitim veritatis et perpetuam ingenit agitationem, varietatem et elegantiam lectionis et contemplationum adiunxissent, insignia exstituros fuisse lumina, omnesque Artes ac Scientias mirifice provecturos: Fuit enim verbis Ioh. Pici in Spolog. 90. thes. in Ioanne Scoto vegetum quiddam et discussum, in Thoma solidum et aequabile, in Aegidio tersum et exactum, in Francisco acre et acutum, in Alberto

priscum, amplum et grande, in Henrico sublime et venerandum. At has omnes dotes spinosae illae subtilitates corruperunt, quas subtiliore sreddebant tot Scholasticorum viae, ut citius e Labyrinthis temet explices, quam ex involucris Nominalium, Relaium, Thomistarum etc. Quae quis intelligat nisi 36. annos totos in Physicis et ultramundanis Aristoteslis ac Scoticis contriverit, Erasmus in Moria. Eorum vero omnium conatus superârunt Magistri Colonienses, qui Aristotelem Divis annumerare et Ioh. Baptistae comparare non sunt veriti, ut refert Corn. Agrippa de Van. Scientiar. c. 54. Addam iudicium Franc. Burmanni, quod exstat Synops. eius Theol. part. I. l. 1. c. 2. Laudatur in hac Scholastica Theologia I. simplex ac breve orationis genus. II. Methodus accurata ac Dialectica. III. Usus sive subsidium Philosophiae et disciplinarum naturalium. Improbantur autem ab ipsis illius coeteroqui defensoribus. I. Doctrina, nutui dominantis obnoxia. II. Rerum Philosophicarum multitudo. III. Vanarum quaestionum curiositas. IV. ex ignorantia linguarum profecta ipsarum rerum perturbatio. V. obscuritas et barbaries. Unde patet, Theologiae huius Architectorum hunc fuisse seopum, ut per illas spinas et difficultates non plebem modo, verum etiam liberaliora ingenia a Theologiae suae aspectu arcerent, sibique solis clavem scientiae irent reservatum.